Scoliose is een kromming van de wervelkolom die waarneembaar is in het frontaal vlak van meer dan 10 graden. Een waarnemer die voor of achter de patiënt staat, ziet dat de wervelkolom een S-vorm heeft.
Feitelijk heeft de wervelkolom bij scoliose een schroefvorm (wenteltrap). Bij scoliose spreken we dus over een bepaalde misvorming in de ruimte of een drie-dimensionale misvorming. De uitsteeksels van de ruggenwervels die iedereen in zijn rug kan voelen, zitten normaal op een lijn. Bij een scoliose patiënt draaien die zoals de treden van een wenteltrap.
Deze rotatie doet misvormingen van de rug ontstaan die gibbus genoemd worden. Deze ontstaan ter hoogte van de ribben omdat deze misvormd worden door de rotatie van de wervelkolom en ook ter hoogte van de lenden omdat de spieren aan één zijde door de draaiing meer naar boven komen.
Functionele scoliose of scoliotische houding als gevolg van een houdingsfout. Volledig corrigeerbaar. Het komt bijvoorbeeld voor bij een beenlengte verschil. Als we bij die persoon met een blokje onder de voet de twee benen even lang maken of als die persoon gaat zitten dan is de wervelkolom perfect recht. Bij scoliotische houding komt het erop aan de slechte houding te corrigeren en daarbij kan fysiotherapie of oefentherapie Cesar helpen.
Structurele scoliose: misvorming van de wervelkolom die niet volledig corrigeerbaar is. Dat is de “echte” scoliose en deze zal dan ook hieronder verder uitgewerkt worden. Ze worden opgesplitst naar de oorzaak:
– Idiopatische scoliose, (meest frequente type), geen oorzaak gevonden, geen oorzaak bekend, een zekere erfelijkheid is aanwezig. Meisjes hebben meer kans om scoliose te krijgen dan jongens.
– Niet idiopatische scoliose, bekende oorzaak hetzij congenitaal (aangeboren), neurologische aandoeningen (o.a. spina bifida), aandoeningen van het bindweefsel.
Deze is allereerst klinisch (gewoon inspectie). Daarna vindt radiografisch onderzoek plaats. Bovendien wordt het kind onderzocht naar eventuele symptomen van geassocieerde aandoeningen. Daaraan moet dan dikwijls ook wat gedaan worden, vooral als dat een neurologische aandoening is en ook aan sommige syndromen. Daarom is het zeer belangrijk eerst zekerheid te scheppen over het type: ‘idiopatische’ of ‘niet idiopatische’ scoliose. Ook de behandeling van de scoliose zelf is afhankelijk van het type. Tenslotte wordt het kind op elke consultatie van boven tot beneden nagekeken: de asymmetrie van de schouders en de flank en de ernst van de gibbus geven indicaties over eventuele verergering van de kromming.
Voor het radiografisch beoordelen zijn opnamen van de volledige wervelkolom nodig: een full spine. Foto’s die een stuk tonen van de nek, van het ribbenrooster of van de lenden zijn onvoldoende omdat we hoeken moeten meten om de ernst van de scoliose te kunnen bepalen. Deze kunnen alleen gemeten worden op een foto van de volledige wervelkolom. De behandeling van de scoliose hangt af van die hoeken. Deze bepalen ook hoe de pelotten moeten geplaatst worden in het eventuele korset.
Bij elk bezoek aan de orthopaed wordt de kromming van de wervelkolom gemeten. Dat gebeurt door op de foto de hoek van Cobb te tekenen. We trekken lijnen dwars door de twee meest gekantelde wervels. De loodlijnen daarop vormen de hoek van Cobb. Door die hoek te meten tijdens elk bezoek wordt gezien of de scoliose verergerd of stabiel blijft, en of er reeds behandeld moet worden en met welke middelen.
Het doel van de behandeling is allereerst het stoppen van de ontwikkeling van de kromming van de wervelkolom. Die verergering heeft immers ernstige gevolgen als men de zaken gewoon op hun beloop laat gaan.
Er zijn drie mogelijkheden in de behandeling, die in elk individueel geval overwogen kunnen worden:
De correctie is er alleen maar in het frontale vlak. Dat betekent dat de S-vorm verminderd kan worden, maar de gibbus gaat niet weg want deze is te wijten aan de rotatie van de wervelkolom en die kan niet teruggedraaid worden. Opmerking: Heelkundige ingreep voor stabilisatie gebeurt vooral door het plaatsen van metalen staven. Zo’n staaf kan in de rug of voor de wervelkolom geplaatst worden. Bij zeer jonge kinderen wordt er nog heel wat groei verwacht. Die groei moet stilgelegd worden. Het is soms moeilijk door de mensen te aanvaarden. Maar bekend is ook dat de resterende groei, als de ontwikkeling van de scoliose op zijn beloop gelaten wordt, volledig verloren gaat in de kromming. Als die gibbus een zwaar esthetisch probleem is, kan er wel iets gedaan worden. Deze manier van ingrijpen heet een thoracoplastie.
Uit 4, 5 of 6 ribben, al naargelang de ernst van de misvorming, wordt een stuk van de ribben weggenomen op de plaats waar de bocht in de rib het scherpst is. Deze stukken bot worden naast de implantaten geplaatst. Na 6 tot 12 maanden is er een aaneen gegroeide benige brug ontstaan van boven naar beneden.
Als de benige brug aaneen gegroeid is, zijn het korset en het materiaal theoretisch overbodig. Toch wordt het materiaal er niet uitgehaald omdat dit weer eens een operatie zou zijn, maar theoretisch zou dat mogen. Ook hier is de bedoeling de verdere evolutie van de misvorming te beletten. Daarvoor moeten al die wervels een blok vormen aan het einde van de behandeling.
Wilt u meer weten over hoe fysiotherapie kan helpen bij scoliose?
Behandeling veel voorkomende aandoeningen | Privacy policy | Afspraak maken
© Fysiotherapie Spijkenisse - Fotografie: Romy Koppers