Problemen die de achillespees treffen komen het meest voor bij actieve mensen van middelbare leeftijd. Deze problemen veroorzaken pijn aan de achterkant van de kuitspier en kunnen een scheur in de achillespees veroorzaken.
De achillespees is een sterke uit bindweefsel bestaande band die de kuitspier verbindt met de hiel. Als de kuitspier samentrekt, trekt de achillespees de voet naar beneden en helpt je op de tenen staan. De sterke spiergroep helpt je bij het sprinten, springen en klimmen.
Over het algemeen komen regelmatig drie verschillende aandoeningen voor:
De slijmbeurs is een met vloeistof gevulde zak, ontworpen om wrijving tussen twee onderdelen te verminderen. Deze holtes, of bursae worden op vele plaatsen gevonden in het lichaam. Als een bursa ontstoken raakt, wordt het een bursitis genoemd. Een bursitis tendocalcaneare is een ontsteking in de slijmbeurs achterop het hielbeen. Deze bursa vermindert de wrijving tussen de dikke bindweefselband (de achillespees) en het hielbeen.
Bursitis tendocalcaneare begint meestal met pijn aan de achterzijde van de hiel. Er kan een zichtbare roodheid en zwelling ontstaan in het gebied. De hiel van de schoen kan dit nog verergeren. Dit kan dusdanig zijn dat het dragen van de schoen niet meer mogelijk is.
Een sterke kracht kan een blessure aan de achillespees of de kuitspier veroorzaken. Het kan gebeuren tijdens een sterke contractie van de spier b.v. bij het rennen of sprinten. Het landen op de grond na een sprong kan de voet omhoog dwingen en op deze wijze een blessure veroorzaken. De rek kan effect hebben op verschillende delen van de spier of pees. Er kan bijvoorbeeld een scheur ontstaan in de buik van de spier of in de overgang van de pees naar de spier. Chronische overbelasting kan bijdragen in veranderingen van de achillespees, dit kan leiden tot degeneratie en het dikker worden van de pees. Achillespeesontsteking zit wat hoger in de kuit dan de slijmbeursontsteking. De achillespees is merkbaar dikker en pijnlijk bij aanraking. Pijn is aanwezig bij het lopen, speciaal wanneer de afzet plaatsvindt.
In erge gevallen, kan de kracht die op de achillespees komt, de pees zelfs doen scheuren. Het klassieke voorbeeld is de tennisspeler op middelbare leeftijd, die teveel kracht van de pees vraagt en een scheuring van de pees krijgt. In sommige gevallen, kan de scheur voorafgegaan zijn door een periode van een peesontsteking die de pees zwakker heeft gemaakt. Een achillespeesruptuur is een onmiskenbare gebeurtenis. Sommige toeschouwers kunnen eigenlijk het horen van de ruptuur rapporteren, en het slachtoffer van een ruptuur beschrijft gewoonlijk een sensatie alsof iemand in de kuit schopte. Na een ruptuur kan er een zwelling zijn boven in de kuit en er is gewoonlijk geen mogelijkheid om op de tenen op te staan. Over het algemeen valt de pijn bij een volledige achillespeesruptuur erg mee. Dit is tevens het misleidende ervan.
De problemen met de achillespees komen op verschillende manieren voor. Aanvankelijk, veroorzaakt de irritatie van de buitenste delen van de pees een ontsteking rondom de pees. De ontsteking van de slijmbeurs (zie boven), kan tegelijkertijd aanwezig zijn. Elk van bovenstaande symptomen kan veroorzaakt zijn door een herhaald excessief gebruik, of slecht zittend schoeisel die op de pees of de slijmbeurs wrijven.
Aangezien wij verouderen, is een pees onderworpen aan degeneratie (=slijtage) binnen de substantie van de pees. Degeneratie op langere termijn betekent dat de slijtage in de pees in de loop der tijd vaker zal voorkomen en tot een situatie kan leiden waar de pees zwakker is dan normaal. Pezen zijn gemaakt van strengen bindweefsel (collageen) (vergelijk een pees met een nylon touw, waarbij de draadjes van de kous de vezels zijn). Sommige van de individuele vezels worden zwakker en sommige vezels breken. Hierdoor verliest de pees zijn kracht. Het genezingsproces in de pees veroorzaakt een lokale zwelling. Hier wordt met littekenweefsel de pees hersteld. Als dit heel vaak gebeurd, kan zich een knobbeltje binnen de pees vormen. Dit wordt tendinosis genoemd. Het gebied rond de tendinosis is zwakker dan het omliggende weefsel. De verzwakte, gedegenereerde pees is nu in het stadium dat deze makkelijk kan scheuren.
De diagnose is bijna altijd door klinische geschiedenis en fysiek onderzoek. Een zeer snelle test is de Thompson test:
Als de voet beweegt dan is de test negatief en is de achillespees niet volledig gescheurd. Als bij het knijpen in de kuit de voet niet beweegt dan is er sprake van een volledige ruptuur en dient er zo snel mogelijk via de huisarts naar het ziekenhuis gegaan te worden! Hoe sneller er operatief ingegrepen wordt, des te beter zijn de genezingskansen.
De niet-operatieve behandeling voor de bursitis en de achillespeesontsteking begint bij het nemen van rust en het nemen van ontstekingsremmers, zoals naproxen of ibuprofen (op doktersrecept) en fysiotherapie. Er staan de fysiotherapeut een aantal mogelijkheden tot zijn beschikking bij het behandelen van de bursitis en de achillespeesontsteking. IJs kan bij de eerste verschijnselen gebruikt worden om de ontsteking aan de slijmbeurs te kalmeren. Dit moet gedurende elk uur zo’n vijftien minuten aangebracht worden. Echter nooit langer dan geriefelijk is. Wees voorzichtig dat de huid niet bevriest. Gebruik altijd een handdoek tussen de ijsapplicatie en de huid! Een blessure als deze heeft rust nodig. Dit kan door de activiteit te limiteren. Een kleine hielverhoging (aan beide benen) van een halve cm kan de spier ontspannen, waardoor er minder rek op de pees komt.
Chirurgisch ingrijpen bij een achillespeesontsteking is meestal niet noodzakelijk. Echter wordt bij sommige hardnekkige ontstekingen wordt de verdikking op de achillespees schoongemaakt om het probleem te verhelpen. Deze procedure wordt meestal uitgevoerd door een snede te maken aan de achterzijde van de enkel, vlakbij de achillespees. De ontsteking wordt getraceerd en het ontstoken vlies wat de pees bedekt wordt verwijderd en hierna wordt de pees gespleten. Het degeneratieve gedeelte wordt verwijderd. Hierna wordt de achillespees weer gehecht om deze goed te laten genezen. Het is nog niet geheel duidelijk waarom, maar door het verwijderen van het slechte deel wordt de pees weer gestimuleerd om terug te keren in zijn normale staat.
Niet chirurgisch ingrijpen bij een totaal ruptuur wordt haast niet meer gedaan. De kans op recidivering is erg groot. Het littekenweefsel is minder sterk dan na een chirurgische ingreep. Zodoende wordt bijna altijd geopereerd. Bij het opereren worden de twee uiteinden weer aan elkaar gehecht. Dit wordt meestal gedaan door een snede te maken aan de achterzijde van de enkel ter hoogte van de achillespees. Er zijn vele manieren om het defect te repareren, maar het komt er in het kort op neer dat de beide uiteinden op een of ander manier weer aan elkaar worden gehecht. Het verschil zit hem meestal in de techniek van het maken van de snede. Deze wordt wel meestal zo klein mogelijk gehouden.
Na de operatie wordt je in het gips of een brace gezet om de reconstructie te beschermen. Deze zal ongeveer zes weken blijven zitten. Na deze periode zal het vervangen worden door een schoen met een hak en langzaam afgebouwd worden tot een platte voet.
De fysiotherapie kan bijdragen in het herstel om zo snel mogelijk een volledige bewegingsuitslag en belastbaarheid te krijgen door het weer op kracht brengen van de onderbeenspieren. Er zal een post-operatief behandelschema opgesteld. Bovendien heeft de fysiotherapeut een aantal andere mogelijkheden om de achillespees sneller te laten genezen en versneld de soepelheid van de pees terug krijgen (o.a. massage, fricties, mobilisaties en rekkingen).
Wilt u meer weten over hoe fysiotherapie kan helpen bij achillespeesklachten?
Behandeling veel voorkomende aandoeningen | Privacy policy | Afspraak maken
© Fysiotherapie Spijkenisse - Fotografie: Romy Koppers